Schrijftermen ontrafeld: ELDA

In de schrijfwereld worden termen gebruikt die niet iedereen kent, ik zal deze in diverse blogs uitleggen.

 

In dit blog leg ik uit wat de schrijfterm ELDA-richtlijn betekent.

 

ELDA is een term die gebruikt wordt om aan te geven hoe je de aanhalingstekens bij een gesproken zin weergeeft.

ELDA staat voor Eerst Leesteken, Dan Aanhalingsteken.

 

De richtlijn houdt in dat je aan het einde van de gesproken tekst eerst een leesteken (punt, komma, uitroepteken, vraagteken, beletselteken) zet en dan een aanhalingsteken (‘) plaatst.  


ELDA-richtlijn

 

De ELDA-richtlijn staat voor Eerst Leesteken, Dan Aanhalingsteken en wordt toegepast in geschreven dialogen. 

 

Het betekent dat je aan het einde van de uitgesproken tekst eerst een leesteken (punt, komma, uitroepteken, vraagteken, beletselteken) zet en dan een aanhalingsteken (‘) plaatst. Na het aanhalingsteken komt geen ander leesteken. 

 

Dit geldt voor fictie en verhalende non-fictie manuscripten. In de meeste andere teksten (krantenberichten, verslagen, columns) wordt de ELDA-richtlijn niet toegepast.

Een aantal voorbeelden van hoe je omgaat met de leestekens in de gesproken zin:

 

Voorbeeld 1.       Zinnen met een komma of punt na Annabel

 

zinnen:

 

a. ‘Annabel, ik wil niet dat je weggaat,’ zei hij.

b. ‘Annabel,’ zei hij, ‘ik wil niet dat je weggaat.’

c. ‘Annabel,’ zei hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

d. ‘Annabel. Ik wil niet dat je weggaat,’ zei hij.

e. Hij zei: ‘Annabel, ik wil niet dat je weggaat.’

f. Hij zei: ‘Annabel. Ik wil niet dat je weggaat.’

 

 

uitleg:

  • Als de zin ‘gezegd’ wordt (zin 1a, 1b, 1c 1d), gebruik je aan het eind van de gesproken tekst een komma voor [zei hij].
  • Begin je de zin met [Hij zei] dan volgt een dubbele punt (geen komma, geen puntkomma, geen punt).
  • Als je na [zei hij] een punt gebruikt (zin 1c), begint de daaropvolgende gesproken tekst met een hoofdletter. Er kan alleen een punt na [zei hij] als daarvoor een stukje gesproken tekst staat.
  • Gebruik je na [zei hij] een komma (zin 1b), dan begint de daaropvolgende gesproken tekst met een kleine letter.
  • Binnen de aanhalingstekens gelden de normale regels, na een komma een kleine letter (zin 1a, 1e) en na een punt (zin 1d, 1f) een hoofdletter.
  • Aan het einde van de zin hoort altijd een punt (of een ander leesteken dat het einde van een zin weergeeft).

 

 

Voorbeeld 2.       Zinnen met een vraagteken of uitroepteken na Annabel

 

zinnen:

 

a. ‘Annabel! Ik wil niet dat je weggaat,’ riep hij.

b. ‘Annabel!’ riep hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

c. ‘Annabel?’ vroeg hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

d. ‘Annabel! Ik wil niet dat je weggaat,’ zei hij.

e. Hij riep: ‘Annabel! Ik wil niet dat je weggaat.’

f. Hij vroeg: ‘Annabel? Ik wil niet dat je weggaat.’

 

 

uitleg:

  • Na [riep/vroeg hij] in zin 2b en 2c hoort een punt als je na Annabel een vraagteken of uitroepteken gebruikt. Daarna begin je de gesproken tekst weer met een hoofdletter.
  • [riep/vroeg hij] in zin 2b en 2c begint zonder hoofdletter, ondanks dat de gesproken tekst eindigt met een leesteken dat het einde van de zin markeert (punt, uitroepteken, vraagteken).

 

 

Voorbeeld 3.       Zinnen met een beletstelteken na Annabel

 

zinnen:

 

a. ‘Annabel …’ zei hij, ‘ik wil niet dat je weggaat.’

b. ‘Annabel …’ zei hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

c. ‘Annabel …!’ riep hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

d. ‘Annabel …?’ vroeg hij. ‘Ik wil niet dat je weggaat.’

e. ‘Annabel … ik wil niet dat je weggaat,’ zei hij.

f. ‘Annabel … Ik wil niet dat je weggaat,’ zei hij.

 

 

uitleg:

  • Het beletselteken gedraagt zich meestal als komma of als punt. In zin 3a en 3e gedraagt het beletselteken zich als en komma, daarom komt er geen hoofdletter na het beletselteken. In zin 3b en 3f gedraagt het beletselteken zich als punt, er komt een hoofdletter na het beletselteken.
  • Er staat geen punt na het beletselteken.
  • Een komma na het beletselteken is bij deze dialoogzinnen niet nodig. Sommige auteurs gebruiken daar wel een komma, het is niet fout, maar wordt steeds minder gedaan. Dat zou bijvoorbeeld kunnen in een zin als: ‘Ik wil niet dat je weggaat, Annabel …,’ zei hij.
  • Na het beletselteken kan je een uitroepteken of vraagteken plaatsen.


Ik hoop dat ik in dit blog de schrijfterm ELDA heb kunnen uitleggen. 

 

❓ Wil je meer informatie of heb je vragen naar aanleiding van het blog?

  

👉 Laat het me weten! Ik help je graag.


Meer blogs lezen over schrijftermen:

 

 

 

  

Termen die binnenkort aan bod komen:

  • Perspectief
  • Perspectiefbreuk
  • Show, don't tell
  • Proloog
  • Epiloog
  • Blurb
  • Infodump
  • Protagonist
  • Antagonist
  • ...
  • ...

 

 

Maar dit rijtje kan veel langer …

 

Dus: is er een schrijfterm waar je meer over wil weten of waarvan je denkt, dat is echt een term die je als schrijver moet kennen?

Stuur me dan even een berichtje of mailtje. Dan schrijf ik er een blog over.


  Heb je een manuscript geschreven en ben je benieuwd wat een redacteur voor je kan doen?

 

👉 Neem contact met me op voor een vrijblijvend en kosteloos kennismakingsgesprek! Dan bespreken we wat ik voor jou(w manuscript) kan betekenen.

 

Vond je dit interessant?

 

Lees de andere blogs op deze website. Ook komen er steeds nieuwe blogs online met tips over schrijven en uitgeven, over je team en over de schrijftermen.

 

Als je me volgt op social media ben je als eerste op de hoogte als ik een nieuw blog plaats.